Hester van Bommel en Natascha van Huijser Reenen (adviseurs bij Pharos) en Cindy Groot (projectleider bij HZW SEZ) hebben samengewerkt om de PREM Chronische Zorg vragenlijst om te zetten naar eenvoudig Nederlands. Deze vragenlijst peilt de ervaring en mening van patiënten met een chronische aandoening in de huisartsenpraktijk.
Aanleiding voor het aanpassen van de PREM Chronische Zorg vragenlijst
De PREM is in 2017 ontwikkeld in samenwerking tussen InEen, de Patiëntenfederatie Nederland en Zorgverzekeraars Nederland met behulp van het NIVEL en IQ Healthcare. Zorgverzekeraars stimuleren het gebruik van de PREM Chronische Zorg. Zilveren Kruis, CZ, Menzis en VGZ accepteren de resultaten van de pilot met de PREM Chronische Zorg als gevalideerde patiëntervaringsmeting.
“Toegankelijker voor iedereen!”
Cindy Groot
Cindy: “We wilden de vragenlijst toegankelijker maken voor iedereen. Er zijn in onze regio heel veel laaggeletterden. Dit zijn mensen die moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Onderzoek wijst uit dat laaggeletterden meer gebruik maken van huisartsenzorg. Ook maken zij minder gebruik van zorg vooraf en nazorg dan niet laaggeletterden.”
Hester vult aan: “Je wil dat iedereen je vragenlijst begrijpt en kan invullen. Zéker in de zorg! Naar aanleiding van de antwoorden wordt er bijvoorbeeld een behandelplan opgesteld. Het is dan belangrijk dat de patiënt de vragen goed heeft begrepen. Ongeveer 1/3 van de patiënten heeft hier moeite mee. Deze groep sluiten we nu uit en dat is onacceptabel!”
Moeilijke vragenlijsten hebben verschillende oorzaken
“Er zijn verschillende redenen waarom een vragenlijst te moeilijk kan zijn. Een open deur is dat de invuller de Nederlandse taal niet machtig is,” vertelt Hester.
“Daarnaast kan het gebruikte taalniveau te hoog zijn. Er staan moeilijke woorden in, lange zinnen, afkortingen en veel jargon. Ook antwoordcategorieën met vijf subtiel verschillende varianten zijn lastig. Wat is een beetje? Als ik het er mee eens ben is dat dan mee eens of helemaal mee eens? De nuanceverschillen zijn lastig. Dubbele ontkenningen maken de vraag onnodig moeilijk om te beantwoorden.
Als laatste zijn ook de digitale vaardigheden van belang bij een online vragenlijst. Als de knoppen niet duidelijk zijn, bijvoorbeeld hoe ga je verder of terug. Ook is het inloggen met DigiD of een speciale SMS-code vaak lastig en werpt onnodig een drempel op.”
Aanpassing van de PREM Chronische Zorg vragenlijst
Hester: “De nieuwe vragenlijst is geschreven op B1 niveau. Bijna 80% van de Nederlanders begrijpt teksten op B1 niveau. Maar we hebben meer dan alleen een aanpassing in de tekst gedaan. We hebben ook gekeken naar de antwoord categorieën en de vormgeving. Per vraag zijn er 3 antwoordmogelijkheden. Deze staan direct onder de vraag. Dat maakt het antwoorden ook makkelijker en overzichtelijker.
“Introductie en de uitleg is ook belangrijk.”
Hester van Bommel
Kun je pauzeren of moet je alles in één keer beantwoorden? Moet je het zelf doen of mag je hulp vragen? Duidelijkheid hierin geeft rust voor de invuller.”
Testen met Taalambassadeurs
Na de aanpassingen werd de nieuwe vragenlijst getest door vijf Taalambassadeurs van Stichting ABC. Dit zijn mensen die voorheen laaggeletterd waren en nu wel meer taalvaardiger zijn door diverse cursussen. Zij kunnen goed uitleggen hoe een laaggeletterde een bepaalde tekst begrijpt en adviseren in begrijpelijke woorden of opmaak.
Eenvoudig Nederlands hoeft niet kinderachtig te zijn
Hester: “Duidelijke en begrijpelijke taal hoeft niet kinderachtig te zijn. Nu zijn er soms twee versies van bijvoorbeeld een flyer of een vragenlijst. Dat is lastig want aan wie geef je welke flyer? De theorie is makkelijk, echter in de praktijk is laaggeletterdheid helaas toch nog lastig bespreekbaar.* Al het materiaal in duidelijke en eenvoudige taal zou een betere oplossing zijn. Ook hoogopgeleiden vinden het fijn als het direct duidelijk is.”
Status up date
Cindy vertelt heel enthousiast dat er al veel vragenlijsten zijn ingevuld. “De vragenlijst staat nog open. Op dit moment hebben bijna 4.000 patiënten meegedaan. Een aantal praktijken heeft nog niet meegedaan. Dat is jammer, want de uitkomsten zijn juist handig voor de eigen huisartsenpraktijk. Deze praktijken ontvangen nog een e-mail zodat ze alsnog mee kunnen doen. Na de zomer zullen wij een terugkoppeling doen over dit onderzoek.”
Hulp nodig bij het versturen van de PREM?
Voor meer informatie over het patiëntervaringsonderzoek (PREM Chronische Zorg vragenlijst) kun je contact opnemen met:
* TIP: de gratis e-learning van Pharos: Effectief communiceren in de zorg.