Naar schatting zijn elk jaar in Nederland bijna 119.000 kinderen het slachtoffer van huiselijk geweld en het aantal loopt flink op. Belangrijk dus dat we de aandacht hier niet laten verslappen. Bij kleine kinderen wordt Huiselijk Geweld/ mishandeling nogal eens gemist. Helaas worden 2 van de 5 slachtoffertjes gemist op de Spoedpost (bron Veilig Thuis).
Marjory Scharn (links) en Dorinda Goosen (rechts) zijn de Aandachtsfunctionarissen Huiselijk Geweld van de Huisartsenpost Zaanstreek Waterland en zetten zich in voor meer bewustwording rond dit thema.
“Bij huiselijk geweld komen ook vaak onmacht, onkunde en een uit de hand gelopen situatie kijken.”
Hoe groot is het probleem huiselijk geweld en (kinder)mishandeling?
Elke maand sterft er in Nederland een kind of volwassene aan de gevolgen van huiselijk geweld. De politie registreert jaarlijks ongeveer 84.000 huiselijk geweld incidenten. De werkelijke cijfers liggen veel hoger. Situaties die te maken hebben met geweld zijn vaak lastig om te bespreken. Helaas stopt dit geweld meestal niet vanzelf. Het houdt niet op, tot dat je iets doet.
Wat doen jullie als aandachtsfunctionaris huiselijk geweld?
Dorinda: “We hebben vooral een signalerende functie, maar de huisarts blijft aan de leiding.”
Marjory vult aan: “We willen zo laagdrempelig mogelijk zijn. Heb je een gevoel dat er iets niet klopt meld het dan bij ons. Wij bespreken dit dan onderling en nemen eventueel contact op met de huisarts. We kunnen het niet oplossen, wel aankaarten.”
“We willen graag een vraagbaak kunnen zijn voor dit onderwerp,” voegt Dorinda toe. “Laagdrempelig voor alle zorgverleners op de Huisartsenposten. Veilig Thuis kan soms te zwaar voelen en als een officiële melding terwijl je enkel een niet pluis gevoel wil delen en bespreken.”
Wat valt er onder huiselijk geweld?
“De focus lag vroeger vooral op kindermishandeling, maar het onderwerp is breder,” vertelt Dorinda. Alle vormen van huiselijk geweld vallen onder ons aandachtsgebied ongeacht welke leeftijd. Hiernaast gaat het ook om de zorg van kinderen die aanwezig waren bij huiselijk geweld (kindcheck). Huiselijk geweld kan natuurlijk ook buitenshuis plaatsvinden.”
Jullie hebben een speciale training gehad. Wat was daarin een eyeopener?
Dorinda lacht en vraagt: “Vind jij het normaal dat een jongen van rond de 20 zijn hand kapot heeft geslagen tegen de muur? De deelnemers die werkzaam waren op een dagpraktijk vonden dit absoluut niet normaal. Deelnemers die werkzaam waren op een huisartsenspoedpost, SEH of ambulance vonden dit niet direct alarmerend. Wat je normaal vindt verandert. Het is natuurlijk niet normaal dat iemand zó boos wordt dat hij zijn hand kapot slaat. Het is ook belangrijk om te kijken naar de oorzaak van een trauma.”
“Het gaat om hoe je doorvraagt. Het gaat ook om gesprekstechnieken,” vertelt Marjory. “Hoe gaat het? Kan ik je ergens mee helpen? Dit zijn veel vriendelijkere vragen dan meteen het onderwerp van mogelijk huiselijk geweld aan te snijden.”
Niet Pluis melding
In Topicus moet er bij alle contacten met kinderen aangegeven worden of er een Niet Pluis gevoel is. De triagist vult in waarom er een Niet Pluis gevoel is. De KLV’er of de arts die het kind ziet kan dit gevoel bevestigen of ontkrachten. In de spreekkamer wordt namelijk meer duidelijk over het voorval, het trauma mechanisme en over interactie tussen ouder en kind. Het is belangrijk om in het schaduw venster in Topicus te noteren waarom je het Niet Pluis gevoel van de triagist, wel of niet deelt. Dit scheelt veel tijd voor de Aandachtsfunctionarissen als er meer bekend is. Het veld van het Niet Pluis gevoel komt niet in het dossier van de patiënt.
Dorinda en Marjory geven vervolg aan deze Niet Pluis meldingen door o.a. contact op te nemen de eigen huisarts. Vragen die aan bod komen zijn o.a.:
- Is er genoeg zicht op het gezin?
- Is er zorg ingezet? Zo nee, is dit wel wenselijk?
- Is er sprake van een onveilige situatie?
- Bij geweld tussen volwassenen: zijn er kinderen op dit adres ingeschreven? (kindcheck)
- Moet er een Veilig Thuis melding komen?
Mede door dit nieuwe software systeem (manier van noteren), maar mogelijk ook door corona, is het aantal meldingen verveelvoudigd. Dorinda en Marjory hebben vorig jaar 23 casussen gehad. In oktober 2021 stond de teller al op 132 (!).
Meldcode
Als op de Huisartsenpost een patiënt zich meldt waarbij er sprake is van een acuut onveilige situatie dan schrijft de Meldcode voor dat we een Veilig Thuis melding moeten doen. Veilig Thuis is 24/7 bereikbaar via 0800-2000. Het is ook mogelijk om te melden via het meldformulier dat binnenkort op het bureaublad van de computers op de spreekkamers staat en op de regiearts-computer.
Niet Pluis gevoel werkt urgentie verhogend
Een Niet Pluis gevoel in de nacht kan reden zijn om de urgentie te verhogen naar een U2. Patiënten en familie zijn namelijk meer bereid tot het geven van informatie op het moment dat ze zelf contact zoeken. Als het door de context een U2 wordt dan zal de patiënt ook in de nacht gezien worden door de nachtarts.
Meer aandacht voor huiselijk geweld en kindermishandeling
In 2020 hebben alle triagisten en KLV’ers van de Huisartsenposten een training gehad over het signaleren van Huiselijk Geweld waarbij ook de meldcode aan bod is gekomen.
Dorinda en Marjory bespreken periodiek casuïstiek met een groep van betrokken zorgprofessionals, waaronder kinderartsen, verpleegkundigen, ambulancepersoneel en Veilig Thuis in het ZMC. Ze brengen het onderwerp ook vaak intern op tafel. Het is inmiddels een vast agendapunt geworden op de Teamvergadering van de Triagisten en van de KLV’ers. Met het team wordt casuïstiek besproken. Hierdoor blijft het onderwerp leven en leren we van elkaar.
Dorinda en Marjory zijn druk bezig met het opzetten van een nieuw protocol. Een handvat om ons te helpen om huiselijke geweld beter te signaleren.
Meer informatie? Vragen?
Neem contact op met Marjory Scharn en Dorinda Goosen: aandachtsfunctionaris@hzwhuisartsenzorg.nl.